Çalışanların Gürültünün Zararlarından Korunması

Gürültü dünyada birçok ülkede en fazla görülen sağlık problemlerinden biridir. Sanayide yoğun bir şekilde karşımıza çıkan gürültü sebebiyle  çalışanlarda işitme kayıplarının yanında, psikolojik olumsuzluklar, stres, baş ağrıları, algılamada güçlük gibi etkilerle iş veriminin düşmesine ve aynı zamanda iş kazasına sebep olabilir.

İşyerlerinde  çalışanların korunması için Gürültünün sınır değerleri aşmaması sağlanmalıdır. Bu sınır değerler Ülkemizde  28.07.2013 tarihinde Resmi gazetede  yayınlanarak yürürlüğe giren “Çalışanların gürültü ile ilgili risklerden korunmalarına dair yönetmelik” de detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Buna göre 8 saatlik çalışma sonucunda günlük maruziyet değeri 80 dB(A)’yı aşan çalışma ortamlarında işveren, kulak koruyucu donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur. Günlük maruziyet değerinin 85 dB(A)’ya ulaştığında ya da bu değerleri aştığında ise kulak koruyucu donanımların çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.

İşyerlerinde  çalışanlara kulak koruyucu donanım kullandırmak en son alınması gereken İş güvenliği önlemidir. Yapılan ölçümlerde , çalışma ortamındaki gürültü seviyesi sınır değerlerin üstünde ise  öncelikle mühendislik önlemlerinin alınması sağlanmalıdır. Bu önlemler;

a)Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin seçilmesi,

b)En düşük gürültü yayan iş ekipmanın seçilmesi,

c)Çalışma ortamının uygun şekilde tasarlanması,

d)Gürültünün hava yoluyla iletimini önlemek için perdeleme yapılması,

e)Yapı elemanları yoluyla iletimini önlemek için ise yalıtım ve sönümleme   yolu ile  gürültünün önlenmesi sağlanmalıdır.

Ayrıca gürültünün teknik önlemler ile azaltılamadığı durumlarda  gürültü düzeyi en yüksek maruziyet  etkin değerini (85dB(A)) aşan işlerde çalışanların 7,5 saatten fazla çalıştırılmaması sağlanmalıdır.

Kullanılacak Kulak Koruyucusunun Seçimi

• CE  işareti olmalı,
• Kullanıcının hareketlerini kısıtlamamalı,
• Kullanıcı için ek bir risk yaratmamalı,
• SNR değeri (Ses zayıflatma özelliği ) uygun olmalı,
• Baret, Gözlük vb. diğer kişisel koruyucu donanımlar ile uyumlu olmalıdır.

İşitme koruyucuların seçilmesinde kullanımdan kaynaklanabilecek kayıplarda hesaplara dahil edilmelidir.  Yapılan araştırmalarda bu kayıplar Kulak tıkaçlarında +9dB, Kulaklıklarda +5dB, otoplastik tıkaçlar için +3dB alınabilir.

Kulak koruyucularında amaç  kulaktaki etkin basınç seviyesini 75dB(A) ile 80dB(A)  arasında tutmaktır. Kulakların korunmasında anlık gürültü basınç tepe değeri dB(C)  dikkate alınarak kulaklık seçimi yapılmalıdır. 

Kulaklık seçimini bir örnekle anlatacak olursak;  anlık gürültü seviyesi 109 dB olan bir çalışma ortamında  manşon tip kulaklık  alınacaktır. Buna göre alınacak kulaklığın SNR değerini hesap edelim.

109dB-75dB+5dB= 39 dB SNR

109dB-80dB+5dB=34 dB SNR

Hesaplamada kullanılan 75dB ve 80dB değerleri kulaktaki ideal ses basınç değerini vermekte, + 5dB ise muhtelif sebeplerden dolayı kulaklıkta meydana gelebilecek kayıpları ifade etmektedir.  Buna göre alınacak Manşon tip kulaklık  34 SNR ile 39 SNR arasında olmalıdır. Bu da Peltor marka bir kulaklıkta Optime 2 veya  Optime 3 sınıfına denk gelmektedir.

“ Kişisel Koruyucu Donanımlar Çalışanları İş kazalarından ve Meslek Hastalıklarından koruyan ekipmanlardır.  Bu donanımların kullanılması ve bakımları konusunda çalışan personele eğitim verilmesi sağlanmalıdır “

Mehmet SINAY / A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı